Yoksulluk Nafakası Ve Şartları
Yoksulluk nafakası, evliliğin boşanma ile sona ermesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eşe diğer eş tarafından ödenmesi gereken nafakadır.
Yoksulluk Nafakası Ne Zaman Talep Edilmelidir?
Yoksulluk nafakası, boşanma davası ile istenebilirken karar kesinleştikten sonra da istenebilir. İkinci durumda kararın kesinleşmesinden 1 yıl içinde yoksulluk nafakası davasının açılması gerekir.
Yoksulluk Nafakasına Hükmedilebilmesi İçin Belli Şartlar:
- Taraflardan Birinin Talep Etmesi: Hâkim resen yoksulluk nafakasına hükmetmez. Talepte bulunan tarafın miktarıyla birlikte işbu nafakayı talep etmesi gerekir.
- Talep Eden Eşin Kusurunun Daha Ağır Olmaması: Talepte bulunan eşin diğer tarafa göre daha az kusurlu ya da kusursuz olması icap eder. Aksi halde yoksulluk nafakasına hükmedilmez.
- Nafaka Ödeyecek Eşin Mali Gücü Olmalıdır: Aleyhine nafaka hükmedilen eşin işbu nafakayı ödeyecek mali durumu yoksa nafakaya hükmedilmez. Hükmedilen nafaka da eşin mali gücüyle orantılı olmalıdır.
- Talep Eden Eşin Yoksulluğa Düşmesi: Nafaka talep eden eşin gelir durumu, çalışma gücü, malvarlığı gibi unsurları incelenerek yoksulluğa düşüp düşmeyeceğinin tespiti gerekir. Yoksulluğun ağır olması gerekmez.
Yoksulluk Nafakasının Artırılması ve Azaltılması Nasıl Gerçekleşir?
Tarafların ekonomik ve sosyal durumları ile değişen ekonomik koşullar dikkate alınarak hâkim tarafından nafakanın artırılmasına ve azaltılmasına karar verilebilir. Ancak, işbu taleplerden birine sahip tarafın dava açması gerekmektedir.
Yoksulluk Nafakası Nasıl Sona Erer?
Yoksulluk nafakası kural olarak süresizdir. Ancak bazı durumlarda sona erebilir:
- Taraflardan birinin vefatı halinde sona erer. Birikmiş nafaka alacaklarının mirasçılar tarafından talep edilmesi mümkünken işbu nafakayı almaya devam etme talebi mümkün değildir.
- Nafaka alacaklısının, yeniden evlenmesi halinde işbu nafaka kendiliğinden sona erer. Nafaka borçlusu yeniden evlense dahi nafaka ödemeye devam etmekle yükümlüdür. Sadece nafaka borçlusu evlendiğini dolayısıyla da mali gücünün değiştiğini gerekçe göstererek nafakadan indirim talep edebilir.
- Nafaka alacaklısının yoksulluğunun sona ermesi, haysiyetsiz bir yaşam sürmesi, evli olmadığı halde fiilen evli bir hayat yaşaması halinde mahkemece hükmedilen nafakanın kaldırılması mümkündür. Ancak bunun için mahkemeye başvurulması gerekmektedir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Boşanma davasıyla birlikte talep edilen yoksulluk nafakasında görevli ve yetkili mahkeme davaya bakan yer mahkemesi görevlidir. Boşanma davasında görevli ve yetkili mahkeme ise eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa 6 aydan beri birlikte oturdukları yer aile mahkemesidir.
Boşanma kararı kesinleştikten sonra talep edilen yoksulluk nafakasında ise görevli ve yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yerinde bulunan aile mahkemesidir. Aile mahkemesinin bulunmaması durumunda işbu davaya asliye hukuk mahkemesi bakacaktır.
İLGİLİ YARGITAY KARARI
T.C. YARGITAY 3.HUKUK DAİRESİNİN 15.06.2022 TARİH 2022/3298 E. , 2022/5856 K. SAYILI KARARI
“…İlk derece mahkemesince ekonomik sosyal durumuna göre yoksulluğa düşeceği gerekçesi ile davacı kadın lehine yoksulluk nafakasına hükmedilmiş, kararın erkek tarafından istinaf edilmesi üzerine bölge adliye mahkemesince davacı kadının geliri ile davalı erkeğin gelirlerinin birbirine yakın olması gerekçesi ile yoksulluk nafakası talebinin reddine karar verilmiş ise de; yapılan yargılama ve toplanan delillerden davacı kadının asgari ücret düzeyinde maaşla fabrikada işçi olarak çalıştığı, kirada oturduğu ve herhangi bir mal varlığının da bulunmadığı, davalı erkeğin ise emekli olduğu, aynı zamanda bekçilik yaptığı, sosyal inceleme raporundaki beyanına göre kendisine ait evde oturduğu anlaşılmaktadır. Asgari ücret seviyesindeki gelir, kişiyi yoksulluktan kurtaramaz (HGK 24.12.2014 gün, 2013/2-1364 esas - 2014/1082 karar). Bu durumda yoksulluk nafakası koşulları davacı kadın yararına gerçekleşmiş olup, bölge adliye mahkemesince davacı kadının yoksulluk nafakası talebinin reddi doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir…” şeklindedir.
Yukarıdaki Yargıtay kararından da görüleceği üzere yoksulluk nafakasından tarafların gelirleri, malvarlıkları ve meslekleri önem arz etmektedir.
