Taksirle Bir Kimsenin Ölümüne Neden Olma
Türk Ceza Kanunun “Taksirle Öldürme” başlıklı 85 inci maddesi;
“…(1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır…” şeklinde düzenlenmiştir.
Taksir, kişinin kendisinden beklenen dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranarak yasaklanan neticenin ortaya çıkmasına neden olmasıdır. Taksirle işlenebilen bir suçun kabulü için Türk Ceza Kanununda suçun taksirli halinin ayrıca cezalandırılmış olması gerekir. Bu sebeple her suç taksirle işlenemez, yalnızca Kanunda taksirli haline yer verilen suçlar bakımından taksir cezalandırılır. Bu makalede, Kanunda taksirli hali de cezalandırılmış olan taksirle bir kimsenin ölümüne neden olma suçu değerlendirilecektir.
Taksirle öldürme suçundan bahsedebilmek için belirli unsurların varlığı aranır. Şöyle ki;
- Kişinin eylemi veya eylemsizliği ile objektif dikkat ve özen yükümlülüğünü ihlal etmiş olması gerekir. Bu dikkat ve özen, objektif ölçülere göre belirlenir. Ortalama bir insanın failin yerinde olsaydı ne şekilde davranacağı değerlendirilir. Elbette bu kurala istisna oluşturacak haller de vardır. Kişinin kendine özgü bir uzmanlık becerisi bulunması halinde kişiden o alan ile ilgili ayrıca bir dikkat ve özen yükümlülüğü doğar. Örneğin bir doktorun kişinin vücuduna müdahalesinde özen yükümlülüğü normal bir insandan fazla olacaktır.
Bu değerlendirme sonucunda kişi eğer özen borcunu gereği gibi yerine getirmişse taksirle sorumluluğun unsurları oluşmaz.
- Ölüm neticesinin failin eylemi sonucunda gerçekleşeceğinin öngörülebilir olması gerekir. Öngörülebilirlik; kişinin gereken dikkat ve özeni göstermeden gerçekleştirdiği eylemi ile oluşacak neticenin bilinebilir olmasıdır. İhmal ettiği bir şey yüzünden gerçekleşen neticeden kişi sorumlu tutulur.
Bu iki unsurun oluşturduğu olay sonucunda kişinin ölüm neticesinde ne kadar kusurlu olduğu değerlendirilerek ceza miktarı belirlenir.Taksirle öldürme suçu, günlük hayatta trafik kazaları ile sıklıkla karşımıza çıkar. Kazada kusurlu olan tarafın ölüm neticesinin oluşmasında da kusurlu olduğu varsayılır. Örneğin kırmızı ışık yanmasına rağmen geçen araç sürücüsü meydana gelen kazada oluşacak neticeden sorumludur. Bunun yanı sıra yolcu da kazaya sebep olmuş olabilir. Örneğin kaçan topunu almak için yola fırlayan bir çocuğa çarpan araç sürücüsü, kendisine düşen tedbiri almışsa sorumlu olmaz.Taksirle ölüme sebep olan eylemler bakım ve tamiriyle yükümlü olunan bir aletin veya aracın gerekli ve yeterli bakımlarının yapılmamış olması sebebiyle de ortaya çıkabilir. Örneğin bir uçağın işletmecisi uçağın rutin bakımlarını yaptırmakla mükelleftir. Uçağın teknisyeni de kendisine yaptığı ve yapmadığı müdahaleler sebebiyle gerçekleşen neticeden sorumludur. Aynı şekilde şehirlerarası otobüsün kaza yapması durumunda da aracın işletmecisi, araç sahibi, tamir ve bakımlarını yapan tamirci firmaların sorumluluğu değerlendirilir.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 07.03.2023 T., 2020/4768 E., 2023/695 K. Sayılı İlamı;
“…Soruşturma aşamasında düzenlenen bilirkişi raporunda ... plakalı şehir içi ticari minibüs sürücüsü ...' ın kapıların kapanmasını beklemeden hareket etmesi sebebiyle kazada asli kusurlu olduğu, yolcu ...' nin hayatın olağan akışında yerine oturmak üzere yönelirken açık olan kapıdan düştüğü, ancak dengesini korumak için gerekli olan tertibatın ... içinde var olduğu halde kullanmadığı düşünüldüğünden tali kusurlu olduğu rapor edilmiştir.... Adli Tıp Kurumu tarafından düzenlenen raporda ...'nin yapılan, dış muayene, otopsi bulguları ve Kimyasal Tahliller İhtisas Dairesi ve histopatoloji raporu dikkate alındığında, kişinin ölümünün künt kafa ve genel vücut travmasına bağlı, kafatası kemik kırıkları, beyin doku laserasyonu, karaciğerde sentrilobüler nekroz etkisiyle meydana gelmiş olduğu rapor edilmiştir…” şeklindedir. Yargıtay Kararından da görüleceği üzere yolcunun kapısı açık bırakılan dolmuştan düşerek hayatını kaybetmesi sonucunda dolmuş şoförü taksirle ölüme sebep olma suçunu işlemiştir.
