Franchise Ne Demek?
Franchising, bir marka sahibinin velli koşullar altında başka bir kişiye işletme modelini, marka adını ve işletme süreçlerini kullanma hakkını tanıyan borç ilişkisine dayalı bir sözleşmedir. Franchise alan marka sahibinin tüzel kişiliğine girmemektedir, bapımsız bir tüzel veya gerçek kişiliği bulunmaktadır. Ancak franchise alan kişi franchise sözleşmesi ile her ne kadar ayrı bir tüzel kişiliği olsa da franchise verenin belirlemiş olduğu kurallara bağlı hareket etmekle mükelleftir.
Franchise sözleşmesi sadece bir isim hakkı kullanma sözleşmesi değildir. Franchise alan , franchise sözleşmesi ile marka ve ticaret unvanı, know-how (teknik bilgi ve operasyonel kurallar ) ürün ve hizmet standartı, reklam, tanıtım, eğitim ve danışmanlık hizmetlerini de kapsamaktadır.
Franchise sözleşmesi iki tarafa tam borç yükleyen bir sözleşmedir. Tarafların her biri üstlendiği edimi diğer tarafın üstlendiği edim karşılığında yerine getirmeyi borçlandığı için ivazlı bir sözleşmedir. Sürekli borç ilişkisi doğurur. Genel anlamda çerçeve bir sözleşme olarak düzenlendse de kazustik bir şekilde düzenlenmesinde bir sakınca bulunmamaktadır.
Franchise sözleşmeelerinde karşılıklı güven ve işbirliği esastır. Bu doğrultuda franchise veren marka, sistem ve know-how kullanım hakkını, eğitim ve danışmanlık hizmeti sunmayı üstlenirken franchise alan sözleşmeye saddakat, marka itibarını koruma, ücret ödeme , kalite, işleyiş ve sistem kurallarıa uymakla mükelleftir.
Franchise sözleşmesi sadece ticari sonuçlar değil mali sonuçlar da doğurmaktadır. Özellikle royalty (kullanım bedeli) ve giriş bedeli franchise sözleşmesinin mali sonuçlarında dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Royalty bedeli franchise alanın ciroya göre yapmış olduğu düzenli ödemelerdir. Royalty bedeli KDV’ye dahildir. Giriş bedeli ise sözleşme başlangıcında bir defaya mahsus franchise verene ödenen bir bedeldir. İsim hakkı ve sisteme erişim için bu bedel ödenmektedir. KDV’ye dahildir. Giriş bedeli sözleşmede kararlaştırıdlığı takdirde sözleşmenin sona ermesi ile iade edilebilmektedir.
Franchise sözleşmesi çoğunlukla uzun vadeli ticari ilişkiler kurmaktadır. Belli koşullar altında sona erebilmektedir.
- Olağan Fesih : Yazılı bir bildirimle her taraf makul bir fesih süresi tanıyarak franchise sözleşmesini feshedebilmektedir.
- Olağanüstü Fesih : Taraflardan biri sözleşmeden doğan asli yükümlülüklerini ihlal etmesi halinde diğer taraf sözleşmeyi haklı nedenle derhal feshedebilmektedir.
- Taraflardan Birinin Ölümü (Şahsa bağlı hizmet söz konusuysa)
- Fiil Ehliyetini Yitirmesi
