Ecrimisil (Haksız İşgal) Davası
Ecrimisil davası, Türk hukukunda haksız işgalden kaynaklanan tazminat taleplerini ifade eder. Ecrimisil, bir taşınmazın maliki veya hak sahibi olan kişi veya kurumun, o taşınmazın izinsiz şekilde kullanılması sonucu uğradığı zarar veya mahrum kaldığı kazancın parasal karşılığıdır. Bu tür davalar genellikle mülkiyet hakkını koruma ve izinsiz işgalin sonuçlarını ortadan kaldırma amacı taşır.
- Ecrimisil Davasının Özellikleri
1. Haksız İşgal: Ecrimisil talebinin temel şartı, taşınmazın izinsiz olarak kullanılmasıdır. İşgal eden kişinin kötü niyetli olması gerekir.
2. Tazminat Talebi: Bu dava, malik veya hak sahibinin taşınmazdan elde edemediği kazançların karşılanmasını talep etmesi üzerine açılır. Bu, kullanım bedeli veya taşınmazın gelir getirme potansiyeline göre hesaplanır.
3. Malik Olma Şartı: Ecrimisil talebinde bulunan kişi, taşınmazın yasal maliki veya hak sahibi olmalıdır.
4. Zamanaşımı Süresi: Ecrimisil talebi, Borçlar Kanunu’na göre 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Geçmişe yönelik olarak yalnızca 5 yıllık tazminat talep edilebilir.
5. Yetkili Mahkeme: Ecrimisil davaları, taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemelerinde görülür.
- Ecrimisil Bedelinin Hesaplanması
Ecrimisil bedeli, taşınmazın niteliğine, bulunduğu konuma, emsal kira bedellerine ve kullanım şekline göre belirlenir. Mahkeme, bilirkişi raporları doğrultusunda bir değerlendirme yapar.
Ecrimisil Davası Açma Süreci
- Dava Dilekçesi: Hak sahibi, taşınmazın izinsiz kullanıldığını kanıtlayan belgelerle birlikte dava dilekçesini hazırlar.
- Delil Sunumu: Kullanımın haksız olduğunu ispatlayan belgeler (kira sözleşmesi, tapu kaydı, fotoğraf vb.) mahkemeye sunulur.
- Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, ecrimisil bedelinin tespiti için bilirkişi atar.
- Karar ve Tahsilat: Mahkeme, tespit edilen ecrimisil bedelini karara bağlar. Karar doğrultusunda borçlu taraf bu bedeli ödemek zorundadır.
Ecrimisil davaları, mülkiyet haklarının korunması ve haksız işgalin sonuçlarının ortadan kaldırılması bakımından önemli bir yere sahiptir.
İLGİLİ YARGITAY KARARI
Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 24.15.2015 Tarihli 2015/262 E. , 2015/13529 K. Sayılı Kararı
‘’…Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak isteğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır. Ancak, bu kuralın yerleşik yargısal uygulamalarla ortaya çıkmış bir takım istisnaları vardır. Bunlar; davaya konu taşınmazın kamu malı olması, ecrimisil istenen taşınmazın (bağ, bahçe gibi) doğal ürün veren yada (işyeri, konut gibi) kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması, paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi, paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması, davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması halleridir. Bundan ayrı, taşınmazın getirdiği ürün itibariyle de, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin yahut, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali halinde intifadan men koşulunun oluşmasına gerek bulunmamaktadır.
Somut olayda, davacı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davası ile davalının intifaden men edildiği sabittir.
Hâl böyle olunca, ortaklığın giderilmesi dava dilekçesinin davalıya tebliğ edildiği 09/03/2009 tarihinden, dava tarihi olan 25/05/2010 tarihine kadar hesaplanacak ecrimisile hükmedilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
Davacının temyiz itirazı açıklanan nedenlerden ötürü yerindedir. Kabulüyle, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 24.11.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi….’’ şeklindedir.
