Denetimli Serbestlik

Denetimli Serbestlik

Denetimli serbestlik, yasa tarafından belirlenen deneme süresinde, kişinin cezasının sosyal hayat içerisinde infazına olanak sağlayan bir ceza hukuku kurumudur. Suç işleyen kişi sosyal yaşam içerisinde denetimli serbestlik yoluyla gözlemlenmektedir. Bu yasa ile birlikte hükümlü cezasını cezaevinde infaz ederken koşullu salıverilmesine belli bir süre kalınca tahliye edilerek dışarda sosyal hayat içerisinde denetim altında tutulmaktadır.

Bu husus İnfaz Kanunu’nun 105/A maddesinin 1’inci fıkrası düzenlenmekte olup ; “…hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla” şartları taşıyan hükümlülerin şartla salıverilmelerine bir yıl kala tahliye edileceklerini ifade etmektedir. Madde gerekçesinde de hedefin; “hükümlüleri topluma yeniden katılmaya hazırlamak amacıyla cezaların infazında mümkün olduğunca yarı özgürlük, açık rejimler ya da geçici yerleşmeler gibi belirli yöntemler kullanılmasını öngören, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Tavsiye Kararlarına[3] uygun alternatif bir infaz rejimi oluşturmak…” olduğu açıklanmıştır.

Denetimli serbestlikten yararlanacak hükümlüler kimlerdir?

Açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitim evinde bulunan ya da Açık ceza infaz kurumuna ayrılma şartları oluşmasına karşın, iradesi dışındaki bir nedenle açık ceza infaz kurumuna ayrılamayan veya bu nedenle kapalı ceza infaz kurumuna geri gönderilen hükümlüler yararlanabilir.

Denetimli serbestlik şartları nelerdir?

Hükümlü olan kişi henüz cezaevine girmemişse, kesinleşmiş ceza miktarı ne olursa olsun denetimli serbestlik yasasından yararlanması mümkün değildir. Ceza miktarı ne olursa olsun her hükümlü, “iyi halli” olup olmadığının tespiti amacıyla açık/kapalı cezaevine girmek zorundadır.

Bunun haricinde Denetimli serbestlik yasasından faydalanabilmek için birtakım koşulların sağlanması gerekmektedir. Bunlar;

• Hükümlü açık cezaevine geçmiş olmalıdır.
• Hükümlü infazını iyi halli olarak sürdürüyor olmalıdır.
• Hükümlünün salıverilme süresine bir yıl veya daha az zaman kalmış olmalıdır.
• Hükümlü denetimli serbestlikten yararlanmayı talep etmiş olmalıdır.

Bu koşullar yerine getirilmediği takdirde hükümlü denetimli serbestlik hakkını kullanamayacaktır.

Denetimli serbestlik süresi ne kadar?

Denetimli serbestlik süresi istisnaları saklı kalmak üzere kural olarak bir yıldır. Ancak bu duruma bazı istisnalar mevcuttur. Bunlar;

• 0-6 yaş aralığı grubunda çocuğu olan ve koşullu salıverilmesine 2 yıl veya daha az kalan kadınlar denetimli serbestlikten yaralanabilmekle birlikte bu kişilerin denetimli serbestlik süresi 2 yıldır.

•  Eğer ki hükümlüler ağır bir hastalık durumu, engellilik veya bunama gibi sebepler ile hayatlarını yalnız idame ettiremeyecek koşula gelmişlerse ve koşullu salıverilmelerine 3 yıl veya daha az süre bulunuyorsa bu kişiler, diğer şartları da taşımaları halinde denetimli serbestlikten yararlanabilmektedirler. Bu kişiler hakkında denetimli serbestlik süresi 3 yıla kadar çıkmaktadır.

Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 17.09.2021 Tarihli 2021/10242 E. , 2014/12393 K. Sayılı Kararı

‘'…iyi halli olmasının gerekli ve yeterli olduğu, infaz kurumu dışında denetimli serbestlik tedbiri kapsamında geçen süreçte iyi halli olup olmamanın koşullu salıverilmeye etkisinin olmadığı, nitekim hükümlünün denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uymamakta ısrar etmesi ve diğer hallerde dahi, 5275 sayılı Kanun'un 15/A-6 maddesi gereğince, ancak koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı için açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilebileceği gözetildiğinde,

Mahkum olduğu hapis cezalarının infazı sırasında bulunduğu ... 1 Nolu Açık Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğünün 14/05/2020 tarihli ve 2020834 sayılı kararı ile iyi halli olduğu belirlenerek, ... 1. İnfaz Hakimliğinin 21/05/2020 tarihli ve 2020/1963 esas, 2020/1955 sayılı kararı ile cezasının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına karar verilen iyi halli hükümlü hakkındaki, koşullu salıverilmesine yönelik talebin kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediğinden bahisle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 03/05/2021 gün ve 94660652-105-11-9266-2021-Kyb sayılı yazılı istemlerine müsteniden Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının tebliğnamesi ile Dairemize ihbar ve dava evrakı gönderilmekle, incelenerek gereği düşünüldü;…’’ şeklindedir.

İlgili Yargıtay Kararınından da görüleceği üzere Denetimli Serbestlikten Yasasından yararlanmak için kanunda yer alan gereken koşulların sağlanması gerekmektedir.