Adli Kontrol Kararı
Adli kontrol kararı tutuklamanın alternatifidir. Tutuklama sebeplerinin varlığı halinde, şüphelinin tutuklanması yerine adli kontrol kararı verilebilir. Maruz kaldığı ağır hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumunda hayatını sürdüremeyeceği tespit edilen şüpheli ile hamile olan veya doğum yapan kadının doğum yaptığı tarihten itibaren altı ay geçmemiş olması halinde tutuklama yerine adli kontrol kararı verilebilir.
Tutuklama yasağı öngörülen hallerde de adli kontrol kararı verilebilir. Sadece adli para cezasını gerektiren veya vücut bütünlüğüne karşı kasten işlenen suçlar hariç olmak üzere hapis cezasının alt sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama yasağı olması sebebi ile adli kontrol hükümleri uygulanabilir. Tutukluluk süresi dolanlara da adli kontrol kararı verilebilir.
A.Adli Kontrol Yükümlülükleri
Adli kontrol, şüphelinin bir veya birden fazla yükümlülüğe tabi tutulmasını içerir;
- Yurt dışına çıkamamak.
- Hâkim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak.
- Hakimin belirttiği merci veya kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde mesleki uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uymak.
- Her türlü taşıtları veya bunlardan bazılarını kullanamamak ve gerektiğinde kaleme, makbuz karşılığında sürücü belgesini teslim etmek.
- Özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi olmak ve bunları kabul etmek.
- Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteği üzerine hâkimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak.
- Silâh bulundurmamak veya taşıyamamak, gerektiğinde sahip olunan silâhları makbuz karşılığında adlî emanete teslim etmek.
- Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenecek parayı suç mağdurunun haklarını güvence altına almak üzere aynî veya kişisel güvenceye bağlamak.
- Aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adlî kararlar gereğince ödemeye mahkûm edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence vermek.
- Konutunu terk etmemek.
- Belirli bir yerleşim bölgesini terk etmemek.
- Belirlenen yer veya bölgelere gitmemek.
B.Mahsup
Uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla hastaneye yatmak, tedavi veya muayene tedbirlerine tabi olmak ve bunları kabul etmek ile konutu terk etmemek hariç adli kontrol altında geçirilen süreler, cezadan mahsup edilemez. Konutu terk etmeme yükümlülüğü altında geçen her iki gün, cezanın mahsubunda bir gün olarak esas alınır.
C.Adli Kontrol Kararının İncelenmesi
Şüpheli veya sanığın adli kontrol yükümlülüğünün devamının değerlendirilmesi en geç dört aylık aralıklarla incelenir.
D.Adli Kontrol Kararına Uymama
Adli kontrol kararına uymayan şüpheli veya sanık hakkında hükmedilecek hapis cezasının süresine bakılmaksızın hemen tutuklama kararı verilebilir. Azami tutukluluk süresinin dolması nedeniyle verilen adli kontrol tedbirinin ihlali halinde de kişi hakkında tutuklama kararı verilebilir. Ancak bu halde ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde dokuz ayı, diğer işlerde iki ayı geçemez.
E. Adli Kontrol Altında Geçecek Süre
Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde adli kontrol süresi en çok iki yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilmek üzere bir yıl daha uzatılabilir. Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, adli kontrol süresi en çok üç yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek uzatılabilir, ancak toplam üç yılı geçemez. Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk ile terörle mücadele kapsamına giren suçlarda uzatma süresi dört yılı geçemez.
